HOORN - 380.000 bakstenen op elkaar gestapeld als een soort legoblokjes. Het nieuwe hoogbouw project van M3H is volledig als drystack gerealiseerd. Daarmee is het een van de eerste woongebouwen in Nederland die op zo’n innovatieve wijze is gerealiseerd.

Marc Reniers, architect M3H, en Jelle Appelman, hoofd uitvoerder bij Slokker, vertellen over de uitdagingen en kansen van het bouwen met een nieuwe techniek. Zoals met elke innovatie begint het met experimenteren en door het gewoon te gaan doen…

Klik-klik en klaar
Drystacking, ook wel droogstapelen, genoemd is een bouwmethode die pas net in Nederland om de hoek komt kijken. De baksteen van de toekomst wordt het ook wel genoemd. In vergelijking met alle alternatieven, zoals traditioneel metselwerk is drystack het meest milieuvriendelijk. Je hebt niet langer een metselaar nodig om een gebouw te realiseren, je stapelt en klikt simpelweg de bakstenen in elkaar. Maar werkt het in de praktijk ook zo?

Snel en circulair
“Om te beginnen zitten er eigenlijk best wat voordelen aan deze nieuwe manier van bouwen”, vertelt Jelle. Het materiaal is beter voor het milieu, want het is circulair, en je kan er ook sneller mee bouwen. Drie goede redenen om je te verdiepen in deze techniek. “Kijk het duurt misschien even voordat je alle ins en outs weet, maar als je er een beetje handig in bent geworden gaat het razendsnel. We legden bij het tweede drystackblok zo’n 1200 stenen per dag! Ineens maak je een woongebouw met maar zes man. Bizar...”

Het valt dus zeker aan te bevelen aan anderen. Dat kan ook Marc onderschrijven: “Wij hadden nog nooit met drystacking gewerkt, maar kregen de vraag of ons ontwerp voor het woonblok niet op die manier gebouwd kon worden. En ja, waarom niet eigenlijk? We hadden geluk dat we met een aannemer aan de slag konden die van uitdagingen houdt.”

Kinken uit de kabel werken
Jelle: “We gingen het gewoon maar doen. Het mooie daarvan was dat we gaande weg steeds meer leerden van deze nieuwe manier van bouwen. Stenen stapelen leek simpel, maar we kwamen er al vrij snel achter dat we het niet zo strak konden krijgen als we gewend waren. Een muurtje droogstapelen kan iedereen, maar hoogbouw met veel verschillende lagen was toch een ander verhaal. Dat zorgde ervoor dat we meer tijd in het begin kwijt waren om de techniek op de juiste manier toe te passen.”

Jelle wijst naar een stukje muur bij het eerste blok. “Dit was het eerste stukje dat we bouwden. Je ziet hier goed dat we nog aan het kijken waren met wat wel en niet werkte en kon. We hebben ontzettend snel de kinken uit de kabel weten te werken. En met elk steentje dat we legden, kregen we de techniek beter onder de knie. Nu twee drystack gebouwen verder, ziet het er allemaal goed strak uit”, vertelt Jelle trots.

Andere mindset nodig
Tijdens de bouw van het project kom je er ook achter dat sommige dingen niet werken. Marc: “Achteraf gezien hadden wij ons ontwerp iets meer moeten aanpassen op de mogelijkheden van droogstapelen. We hebben onwijs de grenzen opgezocht door bijvoorbeeld alsnog onze verticale verbanden erin te houden. Dat was tot nog toe helemaal niet mogelijk met droogstapelen. Samen met Slokker gekeken hoe we het tóch konden realiseren.”

Volgens Jelle vraagt deze manier van bouwen ook een andere aanpak van de aannemer. “Als doorgewinterde metselaar moet je niet aan drystacking gaan doen. Het is echt een andere manier van bouwen. Geen draad en geen cement. Dat vraagt dus om een andere mindset. Soms moet je het wiel nog opnieuw uitvinden. Zo kwam het voor dat een onderdeel nog niet bestond zoals wij dat nodig hadden. Dat moet je dan zelf gaan bedenken en maken. Het was voor mij een leuke uitdaging, maar daar moet je als aannemer wel zin in hebben.”

Precies op het juiste moment
De toekomst van drystacking ziet er rooskleurig uit als je het aan de mannen vraagt. Volgens Marc komt de ontwikkeling precies op het juiste moment. “We zijn allemaal aan het zoeken naar vernieuwende bouwtechnieken, die beter zijn voor het klimaat, milieu, gezondheid en andere zaken. Dan kan dit wel eens het succesverhaal gaan worden.”

Ook Jelle blikt tevreden terug op het project. “Ik zou het zeker aandurven om nog meer gebouwen op deze manier te realiseren. Natuurlijk loop je in het begin tegen best wat dingen aan, maar voor mij bestaan er geen problemen alleen maar uitdagingen. We willen als bedrijf mee gaan met ontwikkelingen uit de bouwwereld.” Jelle kijkt nog even om zich heen. “En als ik zo naar die twee woonblokken kijk, is het experiment behoorlijk geslaagd.”